گلیسیرین یا گلیسرول، یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C₃H₈O₃ است. این ماده مایعی شفاف، بی‌رنگ، بی‌بو و شیرین‌مزه بوده و به دلیل داشتن خاصیت رطوبت‌گیری، در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد. گلیسیرین به‌طور طبیعی در روغن‌ها و چربی‌های گیاهی و حیوانی وجود داشته و به روش صنعتی از هیدرولیز روغن‌های گیاهی یا بیودیزل تولید می‌شود.

ویژگی‌ها و کاربردها

• خاصیت مرطوب‌کنندگی و نرم‌کنندگی (Humectant)

• استفاده در صنایع دارویی و آرایشی

• عامل شیرین‌کننده و پایدارکننده در صنایع غذایی

• استفاده به‌عنوان حلال در صنایع شیمیایی و رنگ

• کاربرد در تولید رزین، پلاستیک و مواد منفجره (مانند نیتروگلیسیرین)

مشخصات فنی

• فرمول شیمیایی: C₃H₈O₃

• وزن مولکولی: 92.09 g/mol

• شکل ظاهری: مایع شفاف، بی‌رنگ و ویسکوز

• نقطه ذوب: حدود 18°C

• نقطه جوش: حدود 290°C

• حلالیت: محلول در آب و الکل

هشدارها و ایمنی

• غیرسمی و ایمن در غلظت‌های استاندارد

• در صورت تماس با چشم یا پوست حساسیت‌زا باشد

• نگهداری در ظروف دربسته، دور از گرما و رطوبت

بسته‌بندی و نگهداری

• بسته‌بندی در گالن‌های پلاستیکی 25 کیلوگرمی یا بشکه‌های 250 کیلوگرمی

• شرایط نگهداری: در محیط خشک و خنک، به دور از نور مستقیم خورشید

کاربردهای صنعتی

• صنایع داروسازی (شربت، کپسول، پماد)

• صنایع غذایی (شیرینی، نوشیدنی، فرآورده‌های لبنی)

• صنایع آرایشی و بهداشتی (کرم‌ها، شامپوها، صابون)

• صنایع شیمیایی (رزین‌ها، رنگ‌ها، پلاستیک‌ها)

یکی از کاربردهای تاریخی گلیسیرین در قرن نوزدهم بود که آلفرد نوبل از آن برای تولید نیتروگلیسیرین استفاده کرد؛ ماده‌ای که بعدها پایه‌ی ساخت دینامیت شد و تحولی بزرگ در صنایع ساختمانی و معدنی ایجاد کرد.

جدیدترین دستاورد علمی

بر اساس یک مقاله منتشر شده در Journal of Cleaner Production (2024)، استفاده از گلیسیرین به‌عنوان ماده اولیه در تولید پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر رشد چشمگیری داشته و به‌عنوان جایگزینی سبز برای مواد نفتی در صنایع بسته‌بندی در حال توسعه است. منبع مقاله